MİLYONLARCA ÇALIŞAN ve AİLESİNİN GEÇİM KOŞULLARI YENİ ASGARİ ÜCRETE BAĞLI
DÖRT KİŞİLİK AİLENİN AÇLIK SINIRI 1.432 TL, YOKSULLUK SINIRI 4.665 TL
BİR KİŞİNİN GEÇİM MALİYETİ 1.762 TL/AY
MUTFAK ENFLASYONU AYLIK YÜZDE 1,08 ORANINDA…
İşçi-İşveren-Hükümet temsilcilerinin eşit olarak yer aldığı Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları bu ay gündemin ağırlıklı konusunu oluşturdu. Anayasada “asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur” düzenlemesi yer almaktadır. Ancak öncelikle çalışanların geçim şartları yerine ekonomideki olumsuzluk gerekçe yapılarak düşük oranda belirlenmesi beklenmektedir.
TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) otuz yıldan bu yana her ay düzenli olarak “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması[*] yapmakta ve çalışanların içinde bulundukları geçim şartlarını ortaya koymaktadır.
TÜRK-İŞ Araştırmasının Aralık 2016 ayı sonucuna göre;
Tablo 1: Dört Kişilik Ailenin Açlık ve Yoksulluk Sınırı (TL/Ay) |
|
Kasım 2015 |
Aralık 2015 |
Kasım 2016 |
Aralık 2016 |
Yetişkin Erkek Gıda Harcaması |
382,15 |
381,94 |
397,32 |
399,91 |
Yetişkin Kadın Gıda Harcaması |
319,18 |
318,17 |
325,46 |
328,19 |
15–19 Yaş Grubu Çocuk Gıda Harcaması |
411,73 |
412,38 |
420,21 |
424,40 |
4–6 Yaş Grubu Çocuk Gıda Harcaması |
277,54 |
272,77 |
273,84 |
279,67 |
Açlık Sınırı |
1.390,61 |
1.385,26 |
1.416,83 |
1.432,17 |
Yoksulluk Sınırı |
4.529,66 |
4.512,25 |
4.615,10 |
4.665,04 |
* Gıda harcaması tutarı, yuvarlama nedeniyle, toplamda farklı olabilmektedir.
Dört kişilik bir ailenin “insan onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi” sağlaması için yapması gereken toplam harcama tutarı son bir yılda 153 TL artmıştır. Bu tutarın 47 TL’si gıda fiyatlarındaki artıştan kaynaklanmıştır. Aralık ayı itibariyle aylık gıda harcaması tutarı bir önceki aya göre 15 TL artmıştır. Aylık yaşam maliyetindeki bir aylık artış ise 50 TL olmuştur.
Aralık 2016 itibariyle net asgari ücret aylık 1.300 TL’dir. Bu tutar tek bir işçi için hesaplanmıştır. Oysa devletin resmi Kurumu TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun verdiği görev çerçevesinde yaptığı çalışmada bir işçinin yaşama maliyetini Kasım 2016 itibariyle aylık net 1.668,90 TL olarak hesaplamıştır. Aynı ay itibariyle TÜRK-İŞ tarafından bekar bir işçi için hesaplanan tutar ise aylık net 1.750 TL olmuştur. Oysa sadece bir ay sonra Konfederasyon tarafından yapılan hesaplama sonucu bu tutarın 12 TL arttığı ortaya çıkmıştır. Ancak devletin yetkili Kurumunun bilimsel ve objektif olarak hesapladığı tutar dikkate alınmamaktadır.
Aile durumu dikkate alınmadan sadece bir kişinin yapması gereken harcama tutarı ile mevcut veya ilan edilecek yeni asgari ücret arasındaki fark ücretli çalışanların geçim koşullarını yansıtan önemli bir gösterge olmaktadır. Asgari ücret tespitinde öncelikle gözetilmesi gereken husus, çalışanın ailesiyle birlikte insan onuruna yaraşır geçim koşullarına kavuşturulmasıdır. Aradaki fark giderilmeden, ekonomideki olumsuz gelişmeler gerekçe gösterilerek, var olan asgari ücrete hedeflenen enflasyon temel alınarak birkaç puan üzerinde ücret zammı yapılması çalışanların yoksulluğunu gidermek bir yana daha da yoksullaşmaları sonucuna yol açacaktır.
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Aralık 2016 ayında şöyle gerçekleşmiştir:
Tablo 2: Gıda Harcamasındaki Değişim |
|
Aralık 2013 |
Aralık 2014 |
Aralık 2015 |
Aralık 2016 |
Bir önceki aya göre değişim oranı (%) |
1,52 |
0,61 |
-0,38 |
1,08 |
Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (%) |
9,81 |
13,94 |
12,41 |
3,39 |
Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (%) |
9,81 |
13,94 |
12,41 |
3,39 |
12 aylık ortalamalara göre değişim oranı (%) |
8,33 |
14,08 |
14,29 |
4,12 |
Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatları Aralık 2016 itibariyle şu şekilde bir değişim göstermiştir:
Sakatat ürünlerinden sadece ciğer fiyatı artmıştır. Balık fiyatı (en fazla tüketilen hamsi, istavrit vb gibi ürünler) ortalamada gerilemiştir. Yumurta fiyatı bu ay yüzde 30 oranında zamlanmıştır. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı mercimek, barbunya) fiyatları, döviz kurundaki artışa da bağlı olarak artmaya başlamıştır.
Mevsim koşulları nedeniyle pazarda ürün azalması ortaya çıkmış ve hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki mevsim ürünleri esas alınmış ve ürünlerin tek tek ağırlığı yerine genel meyve-sebze tüketimi miktarından hareket edilmiştir.