Toplantıya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç, TÜRK-İŞ Genel Teşkilatlandırma Sekreteri Eyüp Alemdar, TÜRK-İŞ Genel Mali Sekreteri Ramazan Ağar ve çok sayıda davetli katıldı.
Toplantının açılışında bir konuşma yapan Ergün Atalay'ın konuşması şöyledir:
Sayın Bakanım,
Değerli Katılımcılar,
Hanımefendiler ve Beyefendiler,
Sizleri şahsım ve L20 adına saygılarımla selamlıyorum.
G20 ülkelerinin sendika merkezleri ile küresel sendika federasyonları L20 olarak bir araya gelmiştir. G20 açılım grubu olarak L20, çalışanların hak ve çıkarlarını temsil etmektedir.
Bugün önemli bir konuda, işbaşında eğitimin geliştirilmesi, nitelikli çıraklığın teşvik edilmesi için bir araya gelmiş bulunuyoruz.
Hepinizin bildiği gibi, çıraklık ve stajyerlik gerek çalışırken gerek çalışma dışında kazanılan bir beceri eğitimidir. Doğrudan işyerinde öğrenilir.
İşletmeler, yüksek verimliliği ve kaliteli üretimi sağlamak için eğitilmiş işgücüne ihtiyaç duyarlar. Kendilerine yarar sağlayacak, nitelikli becerilere sahip çalışanları talep ederler. Bunu sağlamak amacıyla çıraklara yatırım yaparlar. Çıraklar bu fırsatlardan faydalanırlar. Eğitim alarak işgücü piyasasında ihtiyaç duyulan becerileri kazanma ve geliştirme imkanı bulurlar. Çıraklığın sürdürüldüğü işletmede daha sonra kalıcı olarak çalışmak isterler. İnsan onuruna yakışır bir çalışma ortamı ve iş güvencesi talep ederler.
Ancak uygulamada çıraklık, çoğu kez stajyerlerin beklenti ve heveslerini karşılamaktan uzak kalır. İstenilen niteliği kazanmaları mümkün olmaz. Bunun bir sürü nedeni olabilir: İş dışı eğitimi eksikliği vardır ya da beceri gelişimindeki uygulamalar yetersizdir. Rehberlik hizmetindeki eksiklikler de söz konusudur. Bu ve benzeri sebeplerden dolayı çoğu zaman çıraklık yararlı bulunmaz.
Birçok ülkede ücret almayan stajyerlik uygulaması vardır. Bir işletmeden diğerine geçerek kalıcı iş imkanı bulmak için çaba gösterir. Giriş seviyesindeki çalışanların yaptığı işleri çok daha düşük ücretlerle yerine getirmek durumunda kalırlar. Bunu, sırf özgeçmişlerinde herhangi bir boşluk olmaması için sürdürürler.
Özellikle gençler, zayıf ve düzensiz ekonomik büyümeden daha fazla etkilenmektedir. Küresel genç işsizliği oranı, yetişkin işsiz oranının neredeyse üç katına ulaşmaktadır. Gençlerin işsizliğe ilişkin bu gelişmelerden çok daha fazla etkilenmelerinin önüne geçilmelidir. Genç işgücünün niteliğinin yükseltilmesi, çalışma imkanlarının geliştirilmesi sağlanmalıdır.
Gençler ve çıraklık eğitimi alan diğerlerinin tek amacı bulunmaktadır: Tam zamanlı ve kalıcı iş imkanı bulmak, bunun için gerekli becerileri kazanmak ve ilerletmek. Ancak çıraklık uygulaması anlamlı bir fırsat olmak yerine sömürünün bir başka biçimine dönüşmektedir. Çıraklarda bu duygu yerleşik haldedir.
Bu gerçeklikler itibariyle, nitelikli çıraklığa ilişkin bir çerçeve oluşturmak durumundayız.
İşletmelerin birçoğu nitelikli çıraklığın sağladığı katma değerin farkındadır ve insana yatırım yapmanın karşılığını uzun vadede almaktadırlar. Bazen, o işletmeye haiz özel bir takım becerilerin geliştirilmesi ancak bu yolla sağlanabilmektedir. İşletmenin kendisi haricinde hiç kimse, o işletmenin ihtiyacı olan becerileri daha iyi bir biçimde yaratamaz. Ancak bunu yaparken, işletmenin gerek kendisi gerek stajyerini faydalandıracak bir tutum içinde olması önem taşımaktadır. İşletmenin çıraklık geliştirebilme kapasitesine sahip olması gerekir.
İş dünyası, gelişen teknolojiye uygun becerilerin olmadığından şikayet etmektedir. Eğitim sisteminin talep edilen becerileri sağlayamadığı sıklıkla söylenir. Gerçekten eğitim sistemlerimiz, yüksek teknolojiye dayalı, küresel ekonominin hızla değişen yapısı karşısında yetersiz kalmaktadır. Eğitim sistemi ‘gelecek için beceri’ oluşturma öngörüsüne sahip olacak biçimde tasarlanmamıştır. Bu konuda eğitim sisteminin yenilenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu değişime ilişkin yeni politikalara ve idari yapılara ihtiyacımız bulunmaktadır.
Bu amaçla B20 ve L20, nitelikli çıraklık konusunda işbirliği yapmaktadır. 2011 ve 2012 yılları itibariyle bir dizi ilkeler üzerinde anlaşmaya varmışlardır.
Bunlar arasında şu hususlar bulunmaktadır: Çıraklık için ulusal ve uluslararası standartlara ihtiyaç vardır. Çıraklığa yönelik ulusal bir çerçevenin bulunmadığı durumlarda gerekli kuralları oluşturmak için sosyal diyaloga mekanizması etkili kullanılmalıdır.
Hanımefendiler ve Beyefendiler,
Çok az sayıda ülke çıraklık ile stajyerliği düzenleyen mevzuat ve kanuna sahiptir. B20-L20 arasındaki anlaşma temelinde bu konuda uluslararası bir standart geliştirilmesi, birçok ülkeye rehberlik edecektir.
2013 yılında Rusya’da gerçekleştirilen G20 toplantısında, G20 sosyal ortakları, üzerinde anlaşılan ilkeleri daha da zenginleştirmiş ve nitelikli çıraklık üzerinde çalışma yapmak üzere İstihdam Görev Gücünü göreve çağırmıştır.
Ulusal düzeydeki zaafları tespit etmek için sosyal ortaklar, Avustralya’nın G20’ye başkanlık ettiği 2014 yılında, üyelerine yönelik olarak ‘Nitelikli Çıraklık’ konulu müşterek bir anket çalışması yürütmüştür.
Anketin sonuçları şunu göstermiştir: Şayet sosyal ortaklar söz konusu sistemlerin tasarımı ve idaresine dâhil edilirlerse çıraklık konusu daha iyi işleyecektir. Gerçekten de, çıraklığın tasarlanması ve temin edilmesi konusunda tüm sosyal ortakların birlikte çalışmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Mesleki eğitim ve öğretim ile meslek sahipleri, işverenler, sendikalar ve hükümetler arasında bir işbirliği başlatılması, özgeçmişlerin iş dünyasının ihtiyaçlarına karşılık verebilmesini sağlayacaktır.
Böylelikle çıraklar da sosyal yardımlar, iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda, iş sözleşmesi ile bağıtlanmış düzenlemelerden faydalanma imkanı bulabilecektir. Öte yandan, çıraklıktan verimli bir istihdama geçişin önü de açılmış olacaktır.
Hanımefendiler ve Beyefendiler,
Bugünkü müzakerelerin bu önemli çalışmaya katkıda bulunacağına inanıyorum. B20 ile L20’nin Nitelikli Çıraklık konusundaki taahhütleri ve de tavsiyelerinin G20 düzeyinde uygulanmaya konacağı hususunda bir şüphem yok… Böylelikle daha fazla çırağın ve de işletmenin Nitelikli Çıraklıktan fayda sağlayacağını düşünüyorum.
Hepinizi L20 Türkiye organizasyonu adına saygılarımla selamlıyorum. Beni dinlediğiniz için teşekkür ediyorum.
