18.10.2012 günlü 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 21 maddesinin iptali ve yürütmesinin durdurulması amacıyla Cumhuriyet Halk Partisi tarafından Anayasa Mahkemesinde açılan iptal davasında Anayasa Mahkemesi tarafından 22.10.2014 tarihinde karar verildi. Mahkemenin kısa kararına göre 3 maddenin iptaline karar verilmiş, diğer 18 maddenin iptal istemi ise reddedilmiştir.
Anayasa Mahkemesinin kısa kararına göre iptal edilen maddeler;
6356 Sayılı Kanunun 25. maddesinin;
1- (4) numaralı fıkrasında yer alan “…fesih dışında…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, karar verilmiştir.
6356 Sayılı kanunun Sendika Özgürlüğünün Güvencesi başlıklı 25. Maddesinin 4. Fıkrasında yer alan ‘fesih dışında’ ibaresinin iptal edilmesi sonucunda, işverenin, işçinin iş akdini fesih etmesi halinde de işçinin 1 yıllık ücretinden az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilebilecektir.
2- (5) numaralı fıkrasının; a- Birinci cümlesinde yer alan “18”ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve
İPTALİNE, karar verilmiştir.
6356 Sayılı kanunun Sendika Özgürlüğünün Güvencesi başlıklı 25. Maddesinin 5. Fıkrasında yer alan ‘18’ ibaresinin iptal edilmesi sonucunda, 4857 Sayılı Kanunun 18. Maddesinde belirtilen ve işe iade davası açmak için gerekli olan, en az 30 işçi çalışan işyerleri ve işçinin en az 6 aylık kıdemi olması şartları olmaksızın, tüm işyerlerinde çalışan işçilerin iş sözleşmesinin, sendikal bir nedenle feshedilmesi halinde 4857 Sayılı Kanunun 20 ve 21. Maddelerine göre işe iade davası açılabilecek ve sendikal tazminata hükmedilebilecektir.
6356 Sayılı Kanunun 60. maddesinin (6) numaralı fıkrasının;
1- “…lokavt kararı uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için de alınabilir.” bölümünün Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, karar verilmiştir.
6356 Sayılı Kanunun Kanuni Grev ve Lokavt Kararının Alınması ve Uygulamaya Konulması başlıklı 60. Maddesinin 6. fıkrasının “…lokavt kararı uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için de alınabilir.” İbaresinin iptal edilmesi sonucunda, grup toplu iş sözleşmesine ilişkin uyuşmazlıklarda grev kararı, uyuşmazlığın kapsamındaki işyerlerinin bir kısmı için alınmış olunması halinde artık işveren lokavt kararını uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için uygulayamayacaktır. İptalden önceki düzenlemede işveren lokavt kararını uyuşmazlık kapsamındaki başka işyerlerinde de uygulayabilmekteydi.
2- Kalan bölümünün, 30.3.2011 günlü, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince İPTALİNE karar verilmiştir.
6356 Sayılı Kanunun Kanuni Grev ve Lokavt Kararının Alınması ve Uygulamaya Konulması başlıklı 60. Maddesinin 6. fıkrasının “…lokavt kararı uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için de alınabilir.” İbaresinin iptal edilmesi sonucunda, 6. Fıkranın uygulama imkanının kalmaması gerekçesiyle tamamen iptal etmiştir. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrasında ki; ‘’Başvuru, kanunun, kanun hükmünde kararnamenin veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün sadece belirli madde veya hükümleri aleyhine yapılmış olup da, bu madde veya hükümlerin iptali kanunun, kanun hükmünde kararnamenin veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün diğer bazı hükümlerinin veya tamamının uygulanamaması sonucunu doğuruyorsa, keyfiyeti gerekçesinde belirtmek şartıyla Mahkeme, uygulama kabiliyeti kalmayan kanunun, kanun hükmünde kararnamenin veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün bahis konusu öteki hükümlerinin veya tümünün iptaline karar verebilir.’’ Hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi tarafından 6. Fıkranın uygulanma imkanı kalmayacağı düşüncesiyle tamamen iptal edilmiştir.
6356 Sayılı Kanunun 62. maddesinin (1) numaralı fıkrasında yer alan;
1- “bankacılık hizmetlerinde;” ve “…ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde…” ibarelerinin Anayasa’ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, karar verilmiştir.
6356 Sayılı Kanunun, Grev ve Lokavt Yasakları başlıklı 62. Maddesinde grev ve lokavt yapmanın yasak olduğu belirtilen ‘’bankacılık hizmetlerinde’’ ve ‘’şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde’’ ibarelerinin iptal edilmesi sonucunda, bankacılık hizmetleri ile şehir içi toplu taşıma hizmetlerinin yapıldığı işlerde de grev ve lokavt yapılabilecektir. Bu işler için grev ve lokavt yasağı kalkmaktadır.
Bu maddeler dışında iptali istenen 18 madde hakkında Anayasa Mahkemesi iptal istemlerinin reddine karar vermiştir. Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararları resmi gazetede henüz yayımlanmamıştır.
