“Asgari ücret, çalışanların düşük ücretlere karşı korunmasına ve emek sömürüsünü önlemeye yönelik önemli ve etkin bir sosyal politika aracıdır. İnsan temel hak ve özgürlüklerinin tanımlandığı tüm uluslararası sözleşmelerde, herkesin kendisi ve ailesi için “insan onuruna yaraşır” adil ve elverişli bir ücrete hakkı olduğu kabul edilmektedir.
İşçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücret elde etmesi yapılacak çalışmaların temelini oluşturmalıdır. Ücret, gerekirse her türlü sosyal koruma önlemleriyle desteklenmiş bir yaşam düzeyini sağlamalıdır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarında yer alan işçi kesimi temsilcileri olarak;
• Anayasa’da yer alan “geçim şartları” yaklaşımının dikkate alınması;
• İşçinin ailesi ile birlikte günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir tutarın esas olması;
• İşçinin ve ailesinin harcama kalıbının esas alınması ve hesaplamalarda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinin kullanılması;
• Bilimsel verilerle hesaplanan net tutarın işçinin eline geçmesinin sağlanması;
• Sanayi/tarım veya bölge, yaş, cinsiyet ayırımı yapılmadan asgari ücretin ulusal düzeyde tek tutar olması;
• İşçilerin arasında nitelik, kıdem, işin mahiyeti gibi ekonomik amaçlı değerlendirmelerin tümünden bağımsız olarak ele alınması, ekonomik ölçülerin ötesinde sosyal ve “insan onuruna yaraşır” bir ücret olarak kabul edilmesi;
• İşçinin satın alma gücünün ileriye dönük olarak korunabilmesi için gerekli bir iyileştirmenin ayrıca TÜİK tarafından bilimsel olarak belirlenecek tutara ilave edilmesi;
• Belirleme yapılırken en düşük devlet memuru maaşının dikkate alınması;
• Gelir dağılımında adaleti sağlamaya yönelik olarak ayrıca refahtan pay içermesi;
Gerektiğini savunduk ve yapılan çalışmaların bu kapsamda sürdürülmesini talep ettik. TÜRK-İŞ, bu ilkeler temel alınarak belirlenecek asgari ücretin yeterli ve “insan onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi” sağlayacağı görüşündedir.
Komisyon çalışmalarında işçi kesimi olarak ifade edilen “yaş ayırımı yapılmaması” talebi olumlu karşılanmış ve böylece, asgari ücret felsefesine uygun düzenleme yapılmıştır. Eğitimde olması gereken çocukların çalışmak durumunda olmasının yol açtığı ruhsal, bedensel ve sosyal etkilerin giderilmesi açısından önem taşıyan bu karar, Türkiye’nin çocuk işçilikle mücadelesinde uluslararası alanda oluşan haksız algıyı da giderecektir.
Asgari ücret; bilimsel, objektif yöntemler ve güvenilir verilerle tespit edilen taban ücrettir. Pazarlık ücreti değildir. Asgari ücretin belirlenmesinde, diğer ücret çeşitlerinin aksine işçinin emeği ile birlikte insan olma kimliği ön plandadır.
Anayasa, asgari ücretin tespitinde göz önünde bulundurulması gereken bir hususu “çalışanların geçim şartları” olarak belirlemiştir. Çalışanların aileleri ile birlikte insana yakışır bir yaşam düzeyi” sağlamak için yapılması gereken harcama tutarını Konfederasyonumuz her ay hesaplamakta ve kamuoyuna açıklamaktadır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, geçim koşullarını hesaplaması için TÜİK’e görev vermiştir. Devletin resmi kurumunun Kasım 2013 tarihi itibariyle tek işçi için hesapladığı tutar net 1.205,10 liradır. Yapılan bu hesaplamada ‘çalışanın ailesi’ dikkate alınmamıştır. İşçi kesimi, öncelikle TÜİK tarafından belirlenen net tutarın temel alınmasını, sonradan öngörülen 2014 yılı enflasyon hedefi ile refah payı ilavesi gerektiğini, sonuç itibariyle, bu yöntemle belirlenecek asgari ücretin önemli adım ve başlangıç olacağını Komisyonda ifade ve talep etmiştir. Ancak devletin resmi kurumu TÜİK tarafından belirlenen tutar bile Komisyonda görev yapan işveren-devlet kesimi temsilcileri tarafından pazarlık konusu yapılmış ve asgari ücret daha düşük belirlenerek, oy çokluğuyla kabul ve ilan edilmiştir.
Asgari ücret belirlenirken “çalışanların” değil ‘işverenlerin’ durumu dikkate alınmış ve talepleri belirleyici olmuştur. Ülkenin ve işletmelerin rekabet şartlarını düşük ücret politikasıyla sağlamak ve sürdürmek anlayış egemen kılınmıştır.
Anayasanın “Ücrette Adalet Sağlanması” başlıklı 55 inci maddesinde, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri için Devletin gerekli tedbirleri alması gereği düzenlenmiştir. Devletin çalışanlar arasında ayırımcılık yapmaması, eşitliği sağlaması gerekmektedir. Ancak, asgari ücret ile en düşük kamu çalışanı maaşı arasında farkın kapanması bir yana giderek açılmaktadır. Komisyona Maliye Bakanlığı’ndan gelen bilgiye göre, 2014 yılı Ocak ayında en düşük brüt memur maaşı 2.084,73 liradır. Komisyonun işveren-devlet kesimi temsilcilerince belirlenen asgari ücrette bu durum da dikkate alınmamış, toplumda adalet duygusunun zedelenmesine zemin oluşturulmuştur.
Komisyon çalışmalarında kamu temsilcileri tarafından yıllık program, ekonomik göstergeler temel alınarak ifade edilen ülkenin ekonomik durumuyla ilgili olumlu gelişmeler, işçilerin günlük yaşantısına ve gelirine yansıtılmamıştır.
Bu yaklaşım gelir eşitsizliğini ve adaletsizliği daha da büyütmektedir. Devlet sosyal koruma görevini iktisaden zayıf olan işçiden yana kullanmamıştır.
Belirlenen bu asgari ücret, ülkede uygulanmakta olan ekonomik ve sosyal politikaların önemli bir göstergesi, siyasal iktidarın ve işverenlerin çalışanlara yaklaşımının yansımasıdır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun işveren-devlet kesimi temsilcilerinin oy çoğunluğuyla belirlenen asgari ücrete, gerek miktar ve gerek belirleme yöntemi açısından yukarıda sıraladığımız gerekçelerle katılmıyoruz ve işçi kesimi olarak muhalif kalıyoruz.”
ASGARİ ÜCRET
Ocak'2013
Temmuz'2013
Ocak'2014
Temmuz'2014
Brüt Aylık Asgari Ücret
978,60
1.021,50
1.071,00
1.134,00
SGK Primi
137,00
143,01
149,94
158,76
Gelir Vergisi
51,38
56,85
56,23
64,26
Damga Vergisi
7,43
7,75
8,13
8,61
İssizlik sigortasi
9,79
10,22
10,71
11,34
Kesintiler Toplamı
205,59
217,82
225,00
242,97
Kesinti Oranı
21,0%
21,3%
21,0%
21,4%
Net Aylık Asgari Ücret
773,01
803,68
846,00
891,03
İşverene Maliyeti
SGK işveren primi
141,90
148,12
166,01
175,77
İşsizlik sigortası işveren primi
19,57
20,43
21,42
22,68
İşsizlik sigortası işçi primi farkı
–
–
–
–
Sosyal Güvenlik Primi İşveren Ödemesi
161,47
168,55
187,43
198,45
Toplam İşgücü Maliyeti
1.140,07
1.190,05
1.258,43
1.332,45
Artış Yüzdesi
4,05%
4,38%
4,85%
5,88%
Brüt Artış
38,10
42,90
49,50
63,00
Net Artış
33,21
30,67
42,33
45,03
Brüt Yevmiye
32,62
34,05
35,70
37,80
Net Yevmiye
25,77
26,79
28,20
29,70
Brüt Saat Ücreti
4,35
4,54
4,76
5,04
Net Saat Ücreti
3,44
3,57
3,76
3,96
